Παιδοψυχολογία

3. Πρωινό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης για Παιδιά Προσχολικής Ηλικίας

Από τον Σεπτέμβριο του 2008, λειτουργεί σε καθημερινή βάση, κατά τη διάρκεια των πρωινών ωρών, ειδικό τμήμα ανάπτυξης γνωστικών, κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Στόχος του προγράμματος αυτού είναι η ομαλή και επιτυχημένη ενσωμάτωση των παιδιών στο σχολικό και κοινωνικό τους περιβάλλον, η ανάπτυξη δηλαδή της σχολικής ετοιμότητας.

Για την τήρηση ενός οργανωμένου και σωστά δομημένου πλαισίου, οι δραστηριότητες του τμήματος στηρίζονται από Λογοθεραπευτή και Βοηθό Παιδαγωγού και συντονίζονται υπό την εποπτεία Ψυχολόγου.

Μερικές από τις δραστηριότητες που εφαρμόζονται είναι:

1Δραστηριότητες για την ανάπτυξη της αδρής και της λεπτής κινητικότητας, καθώς και του οπτικοκινητικού συντονισμού.

Η αδρή κινητικότητα αφορά στις κινήσεις των κάτω άκρων του σώματος, που σχετίζονται με τη στήριξη, τη βάδιση και την κατάκτηση της ισορροπίας, ενώ η λεπτή κινητικότητα έχει να κάνει με τις κινήσεις των άνω άκρων – χεριών και δαχτύλων – με κυριότερη ανάμεσά τους, αυτή της γραφής.

Δραστηριότητες όπως τα κατασκευαστικά παιχνίδια, τα παζλ, η ζωγραφική, οι χειροτεχνίες, τα παιχνίδια ευκινησίας και επιδεξιότητας κ.α. έχουν σα στόχο την κινησιολογική εξέλιξη και, κατά συνέπεια, τη γενικότερη κοινωνική, πνευματική και ψυχική ανάπτυξη του παιδιού.

Επιδιωκόμενοι μαθησιακοί στόχοι είναι:

• η απόκτηση σωματογνωσίας – η συνειδητοποίηση και ο έλεγχος των κινήσεων του σώματος
• η ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων, που επιτρέπουν την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον
• η εξοικείωση με το μέγεθος, το σχήμα και τη συνολική εικόνα των αντικειμένων γύρω τους
• η απόκτηση χωροχρονικού προσανατολισμού και συντονισμού κίνησης και όρασης

2 Παροχή της κατάλληλης παιδαγωγικής αγωγής και ψυχολογικής υποστήριξης για τον έλεγχο των σφιγκτήρων, για την εκπαίδευση, δηλαδή, του παιδιού στη χρήση της τουαλέτας.

3Φανταστικό ή συμβολικό παιχνίδι και παιχνίδι διαδοχής ή εναλλαγής σειράς. Η κοινή ετυμολογική προέλευση των λέξεων «παιδεία» και «παιχνίδι» μαρτυρά τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα του παιχνιδιού. Ο ρόλος του, ως εκπαιδευτικού μέσου, είναι καθοριστικής σημασίας για την κοινωνική, συναισθηματική και διανοητική ανάπτυξη του παιδιού, αρκεί να εμπεριέχονται σε αυτό στοιχεία, όπως, η ομαδικότητα, η διασκέδαση και ο αυθορμητισμός, σε συνδυασμό με τη σαφήνεια των εκπαιδευτικών στόχων.

Διαμέσου του παιχνιδιού,

• προωθείται η ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων και δίνεται η ευκαιρία για κοινωνική και επικοινωνιακή αλληλεπίδραση, μέσα από τη βίωση και έκφραση συναισθημάτων και την καλλιέργεια της «ενσυναίσθησης»
• εξασφαλίζεται η ψυχική ισορροπία του παιδιού, χάρη στο γεγονός ότι αποτελεί μέλος μιας ομάδας, η οποία διέπεται από συγκεκριμένους κανόνες και στην οποία ευνοείται η ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας, ενώ συγχρόνως, ενισχύεται η αυτοπεποίθησή του, χάρη στην αποδοχή που εισπράττει, αισθανόμενο χρήσιμο και σημαντικό μέλος της ομάδας αυτής
• επιτυγχάνεται η κατάκτηση γλωσσικών δεξιοτήτων, μέσα από την απόκτηση γνώσης και τη δυνατότητα καλύτερης κατανόησης του κόσμου – προσδίδονται ονομασίες και ιδιότητες στα αντικείμενα με συνέπεια την έκθεση σε έναν πλούτο γλωσσικών ερεθισμάτων, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της λεκτικής έκφρασης

Πιο συγκεκριμένα, με το φανταστικό ή συμβολικό παιχνίδι, είτε προσδίδεται στα αντικείμενα μια ιδιότητα διαφορετική από αυτή που έχουν στην πραγματικότητα, π.χ. η χτένα αποκτά την χρήση μικροφώνου, είτε χρησιμοποιείται το στοιχείο της προσποίησης, π.χ. γίνεται αναπαράσταση ενός πάρτι γενεθλίων. Με τον τρόπο αυτό, δίνεται έμφαση στην ανάπτυξη της φαντασίας, την καλλιέργεια διαπροσωπικών σχέσεων – μέσα από την υπόδυση ρόλων – την εξοικείωση με τη λειτουργία της μίμησης, αλλά και με τη χρήση συμβόλων και συμβολικών κινήσεων, στοιχεία που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ικανότητας διάκρισης μεταξύ πραγματικού και φανταστικού και στη γενικότερη ανάπτυξη της σκέψης. Σε γενικές γραμμές, το φανταστικό παιχνίδι προωθεί σε μεγάλο βαθμό τη σχολική ετοιμότητα του παιδιού.

Αντίστοιχα, με τα παιχνίδια διαδοχής ή εναλλαγής σειράς γίνεται αντιληπτή η έννοια της χρονικής αλληλουχίας, καθώς και της σχέσης αιτίας – αποτελέσματος, γεγονός το οποίο βοηθά στην οργάνωση της σκέψης του παιδιού αλλά και της καθημερινότητάς του. Μαθαίνοντας να περιμένει τη σειρά του σε ομαδικές δραστηριότητες, αναπτύσσει απαραίτητες κοινωνικές δεξιότητες, όπως αυτή της συνεργασίας, της αμοιβαιότητας, της προσαρμοστικότητας και της υπακοής σε κανόνες.